Beste,
het bestuur van de Vlaamse Vereniging van Psychomotorisch Therapeuten nodigt u uit op een studiedag rond het thema LICHAAMSBEELD EN LICHAAMSBELEVING, wat één van de core business is van ons werkveld. Bij haast alle psychiatrische ziektebeelden doen zich immers verstoringen voor van het lichaamsbeeld, het lichaamsbesef en de lichaamsbeleving.
Deze studiedag vindt plaats op donderdag 8 december 2016 in het Psychiatrisch Ziekenhuis Multiversum Campus Mortsel (het vroegere St. Amedeus), Deurnestraat 252 te 2640 Mortsel.
Wij hopen u talrijk te mogen verwelkomen!!
Accreditatie is voorzien (via Pro Q Kiné), deze studiedag is goed voor 15 punten.
Verloop van de dag :
8.30- 9.00u : Onthaal met koffie
9.00- 9.05u: Verwelkoming door Jorell Beyens, voorzitter VVPMT
9.05- 9.15u : Verwelkoming door Jan Bogaerts, algemeen directeur van PZ Multiversum
9.15-10.05u : Werken met een lichaam dat moeilijk doet… Lichaamsbeleving trans-disciplinair begrijpen en hands-on integreren in het (psycho-)therapeutisch proces bij psychosomatische klachten door Dr. Joeri Calsius
10.05-10.55u: Lichaamsbeleving: Wat verstaan we eronder en hoe behandelen we het? door Drs. Marlies Rekkers
10.55-11.15u : Pauze
11.15-12.05u : Lichaamsbewustzijn bij kinderen met een psychiatrische problematiek door Daphne Uphof
12.05-12.55u: Trauma verwerken: Luisteren naar en volgen van je lichaamsreacties. Als een parelketting worden de elementen van de lichamelijke sensaties, indrukken, gedrag, emoties en overtuigingen opnieuw soepel verbonden. door Ankie Kühne
12.55-14.00u : Lunch
14.00-15.15u: Workshops (je kan één workshop volgen)
- “Allemachtig wat ben ik prachtig”, Protocol positieve lichaamsbeleving voor behandeling patiënten met Eetstoornissen en Body Dysmorphic Disorder. Drs. Marlies Rekkers
- Stimuleren van lichaamsbewustzijn bij kinderen met een psychiatrische problematiek Daphne Uphof
- Werken met emoties als element van lichaamsbeleving met ‘hands-on’ en ‘hands-off’ (PMT-)technieken Dirk Marivoet
- Lichaamskaart in praktijk Inge Christiaensen
- Lichaamsbeleving bij ouderen en acceptatie van het verouderende lichaam Nathalie Swinnen
15.15-15.30u: pauze
15.30-16.45u : Workshops (je kan één workshop volgen)
- Werken aan lichaamsbeeld en -beleving bij trauma via Somatic Experiencing : luisteren naar en volgen van je lichaamsreacties Ankie Kühne
- Ontmoet je lichaam in beweging en dans Pat Van Lantschoot
- Beweeg, sta stil, teken, kijk, …..voel je lichaam ! Jo Lerno
- Tactiele LichaamsVerbeelding: een verwevenheid tussen lichaam en beeldende therapie Karla Hulpiau
- Werken aan lichaamsbeleving vanuit drama Lina Lenaerts
16.45u: Afronding
Praktische info
Je kan je inschrijven voor deze studiedag vóór 1 december 2016 via e-mail : info@vvpmt.be.
De kostprijs voor de studiedag bedraagt € 100 voor leden van de VVPMT ; niet-leden betalen € 120 (het is nog steeds mogelijk lid te worden !) ; studenten PMT betalen € 50.
Het inschrijvingsgeld dient overgemaakt te worden op het rekeningnummer van de VVPMT (BE59 4238 1293 6126), VVPMT, Korbeek-losestraat 43, 3360 Bierbeek, met vermelding van je naam en de studiedag.
Opgelet ! Je inschrijving is pas definitief als het inschrijvingsgeld gestort is op bovenvermeld rekeningnummer. Na betaling ontvang je van ons een bevestiging van je inschrijving via mail. De volgorde van inschrijvingen (ook voor de workshops) wordt bepaald door de volgorde van betaling.
Vergeet zeker niet bij je inschrijving via de mail door te geven welke 2 workshops je wenst te volgen en geef ook best je 2de keus van workshops door, voor het geval de 1ste keuze reeds volzet is.
Locatie : Psychiatrisch Centrum Multiversum, campus Mortsel, Deurnestraat 252, 2640 Mortsel
Bereikbaarheid via openbaar vervoer :
– treinstations Mortsel en Mortsel-Deurnesteenweg bevinden zich op 200 m.
– buslijnen 33 (Hoboken-Merksem), 51 (Berchem-Hove-Vremde), 52 en 53 (Berchem-Hove-Duffel)
stoppen voor de hoofdingang
Info plenaire lezingen
– “Werken met een lichaam dat moeilijk doet… Lichaamsbeleving trans-disciplinair begrijpen en hands-on integreren in het (psycho-)therapeutisch proces bij psychosomatische klachten” door Dr. Joeri Calsius
In deze lezing gaan we dieper in op het lichaam als toegansgpoort in therapie. Met name het proces van lichaamsbewustwording willen we als kwintessens beter begrijpen. Hiertoe exploreren we allereerst kort de positie van het lichaam binnen het lichaamspsychotherapeutisch kader en haar wortels binnen de psychoanalyse. Vervolgens gaan we dieper in op de vraag hoe lichaamsbeleving kan werken en specifieker wat de rol van aanraking hierin kan zijn. Dit doen we aan de hand van actuele neuro-wetenschappelijke inzichten, naast voorbeelden uit de praktijk.
Dr. Joeri Calsius is kinesitherapeut en klinisch psycholoog (MSc.), studeerde tevens cultuurfilosofie (MA.) en specialiseerde zich als osteopaat D.O. en psychotherapeut, is sinds 1998 als osteopaat en klinisch psycholoog- psychotherapeut werkzaam in de eigen groepspraktijk ‘Daimon’ te Maasmechelen en sinds 2013 te Hasselt,is verbonden aan de opleiding Kinesitherapie en Revalidatiewetenschappen aan de Faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen van de UHasselt
– Lichaamsbeleving: Wat verstaan we eronder en hoe behandelen we het? door drs. Marlies Rekkers
Een verstoorde en/of negatieve lichaamsbeleving is bij diverse vormen van psychopathologie en bij veel psychosociale problematiek een belangrijk thema. Het positief beïnvloeden van de lichaamsbeleving kan een belangrijke interventie zijn in de behandeling van eetstoornissen, somatoforme stoornissen, trauma & angststoornissen, depressie, schizofrenie en seksuele stoornissen. Echter rondom de term lichaamsbeleving heerst een Babylonische spraakverwarring. Dit heeft ermee te maken dat lichaamsbeleving te beschouwen is als een overkoepelend concept, wat vele dimensies en subdimensies heeft. In deze lezing wordt het concept verhelderd en wordt aan de hand hiervan het meten en behandelen van de diverse dimensies op het gebied van lichaamsbeleving verder uitgewerkt.
Drs. Marlies Rekkers is Marlies Rekkers is GZ-psycholoog met kwalificatie Lichaams Gericht Werkend (LWP), bewegingswetenschapper en psychomotorisch therapeut. Zij werkt als gezondheidszorgpsycholoog en psychomotorisch therapeut in een eigen praktijk in Amsterdam. Daarnaast is zij als onderzoeker verbonden aan de Kenniskring Bewegen, Gezondheid en Welzijn van Hogeschool Windesheim te Zwolle. Zij doet onderzoek naar de effecten van lichaamsexposure bij cliënten met een eetstoornis of Body Dysmorphic Disorder en naar meetinstrumenten op het gebied van lichaamsbeleving. Zij is co- auteur van het boek: Gewichtige lichamen, lichaamsbeleving en eetstoornissen.
– “Lichaamsbewustzijn bij kinderen met een psychiatrische problematiek” door Daphne Uphof
In ons onderzoek naar lichaamsbewustzijn bij kinderen bleek in de literatuurstudie dat de ontwikkeling van het lichaamsbewustzijn nauw verbonden is met de motorische en de taalontwikkeling. Kinderen met psychiatrische problematiek lopen grote risico’s op een vertraging van deze ontwikkelingsgebieden en dus ook op de ontwikkeling van het lichaamsbewustzijn. Dit kan gevolgen hebben voor de ontwikkeling van de lichaamsbeleving en het functioneren op latere leeftijd.
Al snel was duidelijk dat er weinig bekend is over het lichaamsbewustzijn van kinderen met psychiatrische problematiek. Daarom zijn we gestart met de vraag of en waarin het lichaamsbewustzijn van kinderen met en zonder psychiatrische problematiek bij kinderen tussen de 8 en 12 jaar verschilt. Een vervolgvraag is of het lichaamsbewustzijn met gerichte psychomotorische interventies op jonge leertijd gestimuleerd kan worden.
In deze plenaire lezing neem ik jullie mee in de belangrijkste conclusies uit het onderzoek, wetenschappelijke ontwikkelingen en passende psychomotorische interventies die het lichaamsbewustzijn stimuleren.
Daphne Uphof is werkzaam als psychomotorisch therapeute bij Radboud UMC in Nijmegen Nederland (volwassenpsychiatrie, specialisatie ASS en ADHD) en bij Karakter Nijmegen (kinder- en jeugdpsychiatrie) e-mail: Daphne.uphof@radboudumc.nl
– “Trauma verwerken: Luisteren naar en volgen van je lichaamsreacties. Als een parelketting worden de elementen van de lichamelijke sensaties, indrukken, gedrag, emoties en overtuigingen opnieuw soepel verbonden.” door Ankie Kühne
Trauma is één van de meest onbegrepen en onbehandelde oorzaken van menselijk lijden. Somatic Experiencing is een bijzondere methode van traumaverwerking, die zich specifiek richt op de gevolgen van trauma.
In deze lezing kijken we kort naar de reden waarom een ervaring wel of geen traumatisch effect heeft. We zoomen in op de elementen die altijd een onderdeel zijn van iedere ervaring, namelijk lichamelijke sensaties, emoties, indrukken, gedrag, overtuigingen en het belang van de onderlinge verbinding.
Vertragen is een belangrijk middel om de onderlinge verbinding tussen deze elementen weer mogelijk te maken. Ook hier besteden we kort aandacht aan.
De lezing is gericht op de werkwijze van Somatic Experiencing en niet op de neuro- en fysiologische achtergronden van deze methode
Somatic Experiencing is ontwikkeld door dr. Peter Levine en wordt inmiddels wereldwijd succesvol toegepast. Meer informatie vindt u op de website van Somatic Experiencing Nederland.
Ankie Kühne heeft jarenlange ervaring in het begeleiden van leidinggevenden en teams. Zij heeft opleidingen gevolgd van NLP, Somatic Experiencing en NeuroAffectieve Relationele Model (NARM). Ze werkt al 15 jaar als zelfstandig therapeut, coach en trainer vanuit haar eigen bedrijf Anunz én in opdracht voor de opleiding Somatic Experiencing en NARM.
Info workshops
Workshopronde 1 : van 14.00 – 15.15 u.
- A. “Allemachtig wat ben ik prachtig”, Protocol positieve lichaamsbeleving voor behandeling
patiënten met Eetstoornissen en Body Dysmorphic Disorder. door Drs. Marlies Rekkers
Een negatieve lichaamsbeleving is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen, onderhouden en terugvallen in een eetstoornis. Ook bij patiënten met BDD speelt de negatieve lichaamsbeleving een cruciale rol in de problematiek. Bij beide patiëntengroepen heeft de negatieve lichaamsbeleving dan ook een zeer grote invloed heeft op het dagelijks leven wat zich kan manifesteren in een verstoord eetpatroon, een negatieve stemming, en/of het vermijden van sociale contacten. De behandeling van de negatieve lichaamsbeleving m.b.v. lichaamsexposure is een veel gebruikte interventie. In deze workshop zullen deelnemers kennismaken met het protocol positieve lichaamsexposure. Aan de hand van praktische werkvormen wordt gedemonstreerd en zelf beoefend hoe het protocol toegepast kan worden in de behandeling.
Drs. Marlies Rekkers : zie supra
- B. Stimuleren van lichaamsbewustzijn bij kinderen met een psychiatrische problematiek
Daphne Uphof
In deze workshop verdiep ik inhoudelijk de plenaire lezing en neem ik jullie mee naar de praktische uitwerking van diverse PMT interventies. Onderzoek toont aan dat als het lichaamsbewustzijn van kinderen met psychiatrische problematiek op jonge leeftijd gestimuleerd wordt, dit een positief effect heeft op verschillende ontwikkelingsgebieden. PMT is een behandelinterventie waarin specifiek het lichaamsbewustzijn gestimuleerd kan worden. Deze workshop staat na een korte theoretische onderbouwing en een casus vooral in het teken van zelf ervaren en doen.
Daphne Uphof : zie supra
- C. Werken met emoties als element van lichaamsbeleving met ‘hands-on’ en ‘hands-off’ (PMT-)technieken Dirk Marivoet
Onze lichaamsbeleving is onlosmakelijk verbonden met hoe we waarnemen, denken, voelen, gewaarworden, herinneren, verbeelden, uitdrukken, verbinden, relateren, en al onze andere verbale en non-verbale gedragingen.
Een rode draad en verbindend element doorheen dit alles zijn onze emoties. De focus van deze workshop zal liggen op het meenemen van deze emotionele inhouden als initiële context voor therapeutisch werk rond lichaamsbeleving.
We zullen kijken naar het vermogen in het lichaam om emoties en gevoelens te beleven, ze te genereren, ze te voelen, er zin aan te geven, ze te containen (bevatten), ze te tolereren, ze uit te drukken, ze tot actie te brengen (of juist niet), en om ze te omzeilen of je ertegen te verdedigen. Deze vaardigheden worden primair ontwikkeld doorheen interacties met onze vroegste verzorgers, en zijn mede bepalend voor onze lichaamsbeleving
Dirk Marivoet is psychomotorisch therapeut (lid van VVPMT, ex-UPCLeuven), master kinesitherapie, lichaamsgericht psychotherapeut (lid van BVP-ABP, EABP, EAP en WAPCEPC). Hij heeft een zelfstandige praktijk voor PMT en psychotherapie in Gent en is Internationaal actief als bestuurder, opleider en supervisor aan verschillende lichaamsgerichte psychotherapie opleidingen. Hij is co-auteur van “Transformation of the Self with Bodymind Integration”.
- D. Werken aan de lichaamsbeleving via het gebruik van lichaamskaarten Inge Christiaensen
Via de lichaamskaart kan het eigen lichaam vorm, kleur en inhoud krijgen. Het gaat over wroeten, worstelen, stilstaan, ervaringen verankeren en dan weer verder werken.
In deze workshop worden de ‘spelregels’ aangegeven van waaruit ik met de lichaamskaart heb leren werken. Ervaring geeft aan dat een basis-stevigheid bij de patiënt belangrijk is om wat er leeft een plaats te geven en een voorwaarde om via deze lichaamskaart aan de slag te gaan.
Tevens wordt in deze workshop ruimte voorzien om zelf even tot tekenen en ervaren te komen, om de subjectieve en de objectieve kaart tegenover elkaar te plaatsen.
Inge Christiaensen is master in de lichamelijke opleiding, psychomotorisch therapeute en bewegings-expressie therapeute. Ze is werkzaam als psychomotorisch therapeute in het Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel – verslavingszorg
- E. Lichaamsbeleving bij ouderen en acceptatie van het verouderende lichaam
Nathalie Swinnen
In deze workshop maken we kennis met een wekelijkse sessie rond lichaamsbeleving bij ouderen. De sessie vindt plaats in groep en het centrale thema is het bewust ervaren van het lichaam en de lichaamshouding en –bewegingen daaraan kunnen aanpassen. Op die manier wordt de mogelijkheid gecreëerd om op een andere manier om te gaan met zichzelf en de lichamelijke mogelijkheden. De transfer wordt nadien gemaakt naar situaties in het dagelijkse leven.
Deelnemers kunnen praktijkervaringen en visies aanbrengen tijdens de sessie, zodat er gereflecteerd kan worden over wat de valkuilen en mogelijkheden zijn. De voor- en nadelen van het werken met een gemengde groep ouderen met functionele psychiatrische aandoeningen (angst, depressie, bipolaire stoornis, psychose, persoonlijkheidsproblemen, aanpassingsproblemen, afhankelijkheid van alcohol en medicatie,…) kunnen hier ook aan bod komen.
Nathalie Swinnen is master in de revalidatiewetenschappen en kinesitherapie met afstudeerrichting revalidatie in de geestelijke gezondheidszorg UHasselt. Ze werkt sinds 2014 als kinesitherapeute in de ouderenpsychiatrie van UPC Z.org KULeuven, campus Kortenberg
Workshopronde 2 : van 15.30 – 16.45 u.
- 1. Werken aan lichaamsbeleving en lichaamsbesef bij trauma via Somatic Experiencing : luisteren naar en volgen van je lichaamsreacties Ankie Kühne
Tijdens de workshop ervaart u de lichamelijke, geestelijke en emotionele effecten van een plezierige en een licht traumatische ervaring. We onderzoeken de elementen van deze ervaringen en gaan na wat er gebeurt als we stap voor stap aandacht aan alle elementen van de ervaring geven. Hoe voelt een lichte activatie en wanneer weet je dat iets een bevriezing is.
We gaan na wat je kunt doen om de elementen van de ervaring weer als parels van een soepele parelketting te verbinden.
Ankie Kühne : zie supra
- 2. Ontmoet je lichaam in beweging en dans Pat Van Lantschoot
Je werkt met danselementen om de lichaamsbeleving aan te spreken en te stimuleren.
Wat gebeurt er met en in jouw lichaam als je danst, als je contact maakt met de ruimte, de muziek, de ander?
Vanuit de lichaamsbeleving kan je therapeutische thema’s opsporen en in dans werkbaar maken.
Pat Van Lantschoot is dansdocente en bewegingsexpressie-therapeute, en volgde daarnaast de opleiding Thema Gecentreerde Interactie. Ze is dansdocente bij Vormingplus Antwerpen, docente aan de opleiding Creatieve Therapie – Balans Gent, docente aan de Integratieve Creatieve Jaaropleiding – Educatieve Academie Berchem, en heeft tevens een privépraktijk voor individuele therapie.
- Beweeg, sta stil, teken, kijk,…..voel je lichaam ! Jo Lerno
Gebruik makend van verschillende methoden uit de creatieve- en psychomotorische therapie gaan we even stilstaan bij ons lichaam en hoe we dit lichaam beleven. We staan stil bij het nu-moment maar proberen tevens de nodige veranderingsprocessen te faciliteren. Zowel individuele oefeningen als oefeningen in interactie met medecursisten komen aan bod.
Jo Lerno is master in de motorisch revalidatie en kinesitherapie. Ze volgde nadien de opleiding “psychomotorische therapie “ aan de KU Leuven en de opleiding creatieve therapie in Balans Gent. Zij werkt momenteel op de zorgeenheid “ stemmingproblematiek” in het PC Sint-Alexius te Grimbergen.
- 4. Tactiele LichaamsVerbeelding: een verwevenheid tussen lichaam en beeldende therapie
Karla Hulpiau
Tijdens deze workshop onderzoeken we de tactiele eigenschappen van het beeldend medium (verf, pastelkrijt, papier, karton, ect…..) om vanuit deze ervaring vorm en uitdrukking te geven aan een persoonlijk LichaamsBeeld. Al doende kunnen we ook in interactie gaan met elkaar en bewuster onze eigen grenzen en die van de ander ondervinden. We sluiten af met de mogelijkheid om ervaringen uit te wisselen en het bekijken van elkaars werk. Maar dat laatste is vooral geen verplichting. Het wordt volledig gerespecteerd als er verbaal niets gezegd wordt.
Karla Hulpiau : studies : 2 kandidaturen Vrije Beeldende Kunsten Sint Lukas Brussel; Bachelor ergotherapie EHSAL Brussel; Banaba creatieve therapie PHL Hasselt. Werkervaring: meer dan 10 jaar als ergo en –beeldend therapeut in het UPC KU Leuven campus Kortenberg, momenteel werkende op Sint Rita, een opnamevervangende dagkliniek voor volwassenen met terugkerende psychose of bipolaire stoornis.
- 5. Werken aan lichaamsbeleving vanuit drama Lina Lenaerts
Dramatherapie is een vorm van non-verbale therapie waarbij alle mogelijke theaterprocessen en -technieken ingezet worden om tot ervaren binnen therapie te komen. Het creëren van een speelvlak waarin ‘alles kan en alles mag’ geeft ruimte aan patiënten om te experimenteren met rollen, emoties, gedachten, het externaliseren van onderdrukte gevoelens en gedachten ten opzichte van anderen en veel meer. Het lichaam kunnen we niet wegdenken binnen de dramatherapie omdat het spel niet kan zonder belichaming. Via het spel komen mensen (terug) in contact met lichaamssensaties, komen zij tot bewegen en wordt het lichaam ingezet om tot ervaren te komen.
Binnen deze workshop proberen we vanuit de dramatherapie te ervaren welke rol het lichaam kan spelen. Tevens tonen we op welke, verschillende manieren dramatherapeuten dit kunnen inzetten.
Lina Lenaerts werkt 5 jaar als dramatherapeute in PC Bethanië in Zoersel. Ze heeft gewerkt op de Intensieve Behandeleenheid (IBE) met mensen met een ernstige persoonlijkheidsstoornis. Het laatste jaar werkt ze op de afdeling angst- en depressie (Rif) waar ze dramatherapie op verschillende manieren inzet om tot ervaren te komen.